Het archief Hugo Gijsels

• Toegang en raadpleging : Het bestand  is toegankelijk tijdens de openingsuren van de leeszaal. De inhoud is vrij raadpleegbaar.
• Reproductie : Reproductie van de inhoud van het bestand is vrij in de leeszaal. Voor een verzoek tot reproductie door het personeel van het CegeSoma, vindt u de praktische informatie hier.  
• Onderzoekinstrumenten : Inventarissen AA1868 en AA1986

Beschrijving van het bestand :

Gedreven als hij was verzamelde Hugo Gijsels vanaf eind jaren 1970 een dertigtal strekkende meter documenten over alle aspecten van de (uiterst-)rechtse scène in Vlaanderen en in het Franstalige landsgedeelte, van het Vlaams Blok over Paul Van den Boeynants tot de Bende van Nijvel.

Dat materiaal verwerkte hij in zijn artikels voor oa Humo en in publicaties als VlaamSSche Kronijken (in samenwerking met Johan Anthierens e.a.)(1987), De Barbaren. Migranten en racisme in de Belgische politiek (1988), Het Vlaams Blok 1938-1988 – het verdriet van Vlaanderen (1989), De Bende en Co (1990), Het leugenpaleis van Van den Boeynants (1990), Netwerk Gladio (1991) en Open je ogen voor het Vlaams Blok ze sluit (1994).

Een kenner van extreem-rechts

Nog voor Zwarte zondag (1991) en de eerste wetenschappelijke publicaties over het fenomeen – zoals Herfsttij van de 20^e eeuw – extreem-rechts in Vlaanderen 1920-1990 (1992), trouwens de neerslag van een Soma-colloquium – was Hugo Gijsels een van de eersten om te waarschuwen voor de opkomst van het Vlaams Blok. Sommigen beschouwden hem zelfs als de “uitvinder” van het cordon sanitaire. Maar hij hamerde er daarnaast steeds weer op dat heel extreem-rechts de samenleving bedreigde. Destabilisatie en staatsgreep-scenario’s waren in de zogenaamde ‘loden’ jaren 1980 inderdaad niet denkbeeldig.

Zijn controversiële publicaties werden hem niet steeds in dank afgenomen. Met VDB kwam het tot een juridisch duel waarin Hugo Gijsels het onderspit dolf. Ook mocht hij niet meer door de brtn geïnterviewd worden na enkele straffe uitspraken over het Blok.

Daarentegen trad hij in de jaren 1990 nog op als adviseur voor het Centrum voor gelijkheid van kansen en racismebestrijding.

De conclusies die Hugo Gijsels trok uit het door hem verzamelde materiaal waren niet altijd wetenschappelijk verantwoord en soms overijld. Dat neemt niet weg dat het hier voorgestelde documentair geheel een grote waarde heeft, niet in het minst omdat een aantal overheids- en particuliere bronnen over dit recent verleden niet raadpleegbaar zijn.

Voor de analyse van de opkomst van extreem-rechts in West-Europa vanaf de jaren 1970 is de collectie van Gijsels dus bijzonder nuttig.

Voor meer informatie :

• Gijsels, Hugo. Het Vlaams Blok. Leuven: Kritak, 1992.
• Gijsels, Hugo. Netwerk Gladio. Leuven: Kritak, 1991.
• Gijsels, Hugo. De Bende & co: 20 jaar destabilisering in België. Leuven: Kritak, 1990.
• Anthierens, Johan, Hugo De Schampheileire, Hugo Gijsels, Carl-Jan Toornvliet en Jan Willems. De VlaamSSche kronijken. Berchem: EPO, 1987.