De NMBS en de deportaties tijdens WOII (2022-2023)
Op 8 december 2023 stelde Nico Wouters in de Senaat het rapport voor over de rol van de NMBS in de deportaties tijdens de Tweede Wereldoorlog in België. Het CegeSoma voerde dit onderzoek uit tussen januari 2022 en november 2023, in opdracht van vice-Eerste minister en minister van Mobiliteit Georges Gilkinet en de Senaat. Florence Matteazzi verzamelde tussen augustus 2022 en mei 2023 een deel van het bronnenmateriaal. De leden van het wetenschappelijk begeleidingscomité waren: Michaël Amara (diensthoofd Algemeen Rijksarchief Brussel), Grégory Célerse (onderzoeker Musée de la Résistance, Bondues & Rails et histoire, Parijs), Frédéric Crahay (directeur Stichting Auschwitz), Dirk Luyten (hoofd onderzoek CegeSoma/Rijksarchief), Hinke Piersma (Hoofd onderzoek Nederlands Instituut voor Oorlog en Genocidestudies (NIOD), Amsterdam), Laurence Schram (onderzoeker Kazerne Dossin), Veerle Vanden Daelen (conservator en coördinator collecties en onderzoek Kazerne Dossin), Bart Van der Herten (onderzoeker spoorweg- en transportgeschiedenis, zelfstandig consulent en coach) en Paul Van Heesvelde (onderzoeker spoorweg- en transportgeschiedenis).
Het integrale rapport is online beschikbaar in het Frans en Nederlands via de website van de Senaat.
Het bredere publieksboek is verschenen op 9 december 2023; de Franstalige versie zal verschijnen in maart 2024.
Het eindrapport en het boek geven een antwoord op de vragen: heeft de NMBS deze deportatietreinen uitgevoerd en zo ja, ontving de NMBS een financiële vergoeding voor die diensten? Maar het onderzoek plaatst de NMBS ook in de bredere historische context.
De resultaten van het rapport kregen ruime aandacht in de nationale media. Als een direct gevolg van dit rapport besliste minister Gilkinet op 8 december een Raad van Wijzen op te richten, die moet nadenken over eventuele vervolgmaatregelen.
