Grenzeloos verzet

Op 9 oktober 1943 werden negen leden van het Belgische en Nederlandse verzet in Rhijnauwen (bij Utrecht) gefusilleerd. Onder hen waren twee monniken van de abdij van Val-Dieu : Hugo Jacobs uit Antwerpen en Stephanus Muhren uit Bergen op Zoom. Met deze twee paters als rode draad wordt het verhaal van de spionagegroepen en van ontsnappingslijnen haarfijn gereconstrueerd. Die ontsnappingslijnen werden gebruikt door ontsnapte krijgsgevangenen, neergeschoten geallieerde piloten, vluchtende Joden en Nederlanders op weg naar Engeland. Vanuit Duitsland en Nederland liep de lijn via Eijsden (NL) naar Voeren (B) en Visé. Vanuit het Land van Herve en Luik werden de vluchtelingen begeleid tot in Givet of Brussel, waar andere verzetsgroepen overnamen.

Het ontstaan en de groei van de verzetsgroepen, de samenwerking tussen de Belgische en Nederlandse groepen, het Hannibalspiel (de infiltratie door de Abwehr vanuit Groningen en Luik) tot en met de arrestaties en de berechting komen allemaal haarfijn aan bod.

Op zoek naar een antwoord op de vraag waarom een Antwerpse en een Bergen op Zoomse pater in het verzet gaan in het Luikse grensgebied, komen zowel de kerk en de abdij met zijn Duitse abt, als de familiale achtergrond, in het vizier. Binnen één gezin bekocht pater Hugo zijn rol in het verzet met de dood en werd zijn broer na de oorlog veroordeeld voor collaboratie. Dankzij die biografische informatie verrijkt met briefwisseling vanuit de gevangenis, worden dit mensen van vlees en bloed.

Dit verhaal raakt aan tal van problemen die typerend zijn voor die vroege verzetsbewegingen: organisatorische problemen, geldnood, problemen om hun spionageberichten naar Londen te zenden, karakters en ego’s… Daarnaast wordt ingegaan op enkele side-stories zoals de 18-daagse veldtocht met het Belgisch leger in Brugge en Frankrijk, het fort van Aubin-Neufchâteau, het NSKK, de abdijen van Mariënkroon en Val-Dieu, Kamp Haaren, de houding van de kerk, een radiozender in Val-Dieu en de verzetsgroepen: Clarence, Luc-Marc, JAM-lijn, Boucle, Pierre Artéla, Bayard, Komeetlijn en Groep Erkens.

Grenzeloos Verzet is een unieke gevalstudie van het verzet in de Tweede Wereldoorlog aan beide kanten van de Belgisch-Nederlandse grens.