13-14 december 2022 : General Partner Meeting van EHRI-PP in het CegeSoma

Op 13 en 14 december 2022 vond in de conferentiezaal van het CegeSoma de general partner meeting van EHRI-PP plaats. Dit project is in de eindfase gekomen, een goed moment om de zowel balans op te maken van het geleverde werk als om vooruit te kijken.

Het project EHRI-preparatory phase (EHRI-PP)  doet de juridische, technische, organisatorische en wetenschappelijke voorbereidingen om EHRI om te vormen in een permanente onderzoeksinfrastructuur, een ERIC (European Research Infrastructure Consortium). Op die manier zal de werking van EHRI niet langer, zoals nu nog het geval is, gefinancierd worden op projectbasis maar op een structurele manier. De general partner meetings, die elk half jaar worden georganiseerd, zijn een gelegenheid om iedereen die bij het project betrokken is te informeren over de activiteiten van de verschillende werkpakketten en om elkaar informeel te ontmoeten.

EHRI, een prioriteit voor het Rijksarchief

De presentatie van de verschillende werkpakketten is een vast onderdeel van de general partner meetings. Ze werd ditmaal voorafgegaan door een openingsrede van Karel Velle, directeur-generaal van het Rijksarchief. Hij wees erop dat voor het Rijksarchief EHRI, dat via het CegeSoma van bij het begin een EHRI-partner is geweest, voor het Rijksarchief een belangrijk project is dat goed aansluit bij verschillende kerntaken van het Rijksarchief en ertoe bijdraagt de Holocaust in de collectieve herinnering te verankeren. Karel Velle sprak de hoop uit dat België een van de founding fathers  zal kunnen zijn van de toekomstige EHRI-ERIC.

Bouwstenen van een permanente onderzoeksinfrastructuur

Uit de uiteenzetting van de werkpakketleiders bleek dat de bouwstenen van de permanente onderzoeksinfrastructuur in belangrijke mate gelegd zijn. Het werk aan de statuten, het financieel plan, de strategie inzake onderzoek, technologische ontwikkeling en de interactie met de gebruikers is in een vergevorderd stadium.  Werkpakket 2, waarvoor het Rijksarchief/CegeSoma verantwoordelijk is, werkte de statuten van de toekomstige EHRI-ERIC uit. Daarin wordt de rol van de verschillende organen vastgelegd. De statuten werden  goedgekeurd door vertegenwoordigers van de verschillende ministeries van de landen die zich geëngageerd hebben in deze voorbereidende fase, waaronder België. De statuten kunnen nu worden gefinaliseerd, net zoals de principes voor de financiering van de EHRI-ERIC die in het financieel plan werden vastgelegd.

Wat de strategie naar de gebruikers toe betreft, werd een adviesraad van gebruikers opgericht, die als klankbord kan dienen voor de verdere ontwikkeling van de diensten van EHRI. Voor het onderzoek  werd veel aandacht besteed aan de thematische focus van EHRI. De Holocaust staat centraal, maar dat sluit niet uit dat andere nazi-misdaden, het anti-semitisme of andere genocides kunnen ingepast worden in het onderzoek van EHRI. Technisch werd het nodige gedaan om de diensten die EHRI aanbiedt ook voor de toekomst te verzekeren. De basis van het data management plan werd gelegd, maar dit zal worden aangepast in functie van de verdere evolutie van de infrastructuur. De diensten van EHRI worden gekoppeld aan de European Social Science Cloud (EOSC).

National Nodes

EHRI zal een zogenaamde ‘gedistribueerde’ onderzoeksinfrastuctuur worden. Naast de centrale zetel van de EHRI-ERIC, die zal gevestigd worden in Nederland, zullen ook national nodes actief zijn. In verschillende landen wordt gewerkt aan het opzetten van deze national nodes. Met het oog daarop worden contacten gelegd met instellingen en organisaties die in deze national node een rol kunnen spelen. Wat België betreft hebben Kazerne Dossin en het Rijksarchief/CegeSoma, de twee Belgische partners in EHRI een aantal workshops georganiseerd om potentieel geïnteresseerde organisaties en instellingen te betrekken bij de toekomstige national node. De general partner meeting bood de gelegenheid om ervaringen uit te wisselen met het opzetten van national nodes in de verschillende landen en verder van gedachte te wisselen over de websites die elk van deze national nodes de nodige zichtbaarheid zullen geven.

Een vervolgproject

De synthese van al dit voorbereidende werk vindt zijn neerslag in het business en  implementation plan, dat de basis legt voor de volgende fase van EHRI : de implementatiefase. Om deze fase te concretiseren zal een nieuw project worden ingediend voor financiering bij de Europese Commissie. Een deel van de general partner meeting werd besteed aan de voorbereiding van dit project. Bij die voorbereiding werden ook een aantal nieuwe partnerinstellingen betrokken uit andere landen die interesse hebben om EHRI ter vervoegen zoals Hongarije, Zweden en Kroatië. Behalve het finaliseren van EHRI-PP, dat loopt tot 31 mei 2023, zal de komende maanden gewerkt worden aan het EHRI-IP project, waarvan het Rijksarchief/CegeSoma en Kazerne Dossin de Belgische partners blijven. Het streefdoel is om in 2025, 80 jaar na de bevrijding van Auschwitz, EHRI als een permanente onderzoeksinfrastructuur te kunnen laten starten.
Waarom dit belangrijk is en hoe EHRI daartoe wil komen kan u ontdekken in het interview met dr. Reto Speck, de coördinator van EHRI-PP.