De weerstanders door de sluikpers op het online platform Resistance in Belgium!

Op 21 oktober 2024 lanceerde het CegeSoma/Rijksarchief ‘Resistance in Belgium’, de nationale databank over het verzet in België. Via deze nieuw tool kan voortaan iedereen online de gegevens raadplegen over duizenden personen die tijdens de Tweede Wereldoorlog bij verzetsactiviteiten betrokken waren, in België, maar soms ook in buurlanden zoals Frankrijk.

Wat is er nieuw ?

Dank zij de onverdroten inzet van een groeiende ploeg vrijwilligers en personeelsleden van het CegeSoma heeft het platform Resistance in Belgium, weer een belangrijke stap vooruit gezet.
Het platform omvatte reeds meer dan 42.000 biografische fiches van weerstanders van de inlichtings- en actiediensten en is nu aangevuld met ongeveer 23.000 nieuwe biografische fiches van personen die het statuut van weerstander door de sluikpers hebben aangevraagd.

Voortaan zijn er dus ongeveer 65.000 biografische fiches van verzetslui op dit online platform beschikbaar ! Op termijn moet de databank gegevens bevatten over meer dan 200.000 personen op basis van meer dan 350.000 individuele dossiers.

Wat betekent weerstander door de sluikpers ?

Vanaf de zomer van 1940 beginnen mannen en vrouwen clandestien kranten en/of pamfletten uit te geven en te verspreiden. Ze vermijden op die manier de censuur van de Duitse bezetter. Het gaat in totaal om ongeveer 675 kranten, waarvan er op het einde van de bezetting slechts nog een twintigtal verspreid worden. Deze sluikbladen die uitgaan van verschillende politieke tendensen, zijn in België een van de vroegste uitingen van verzet tegen de bezetter. Sommige van die bladen zijn eenmalig en weinig verspreid, terwijl andere een groter bereik hebben, vooral in Franstalig België. De sluikpers heeft veel doelstellingen: het moreel van de bevolking oppeppen, een tegengewicht tegen de Duitse propaganda bieden, aansporen tot actief verzet, enzovoort. Van de duizenden personen die actief zijn in de clandestiene pers, laten er minstens 1.650 het leven ten gevolge van de repressie van de Duiste bezetter.

Meer weten ?

Wat vind je op de nieuwe biografische fiches van weerstander door de sluikpers ?

Naast de identificatiegegevens van de betrokken persoon vermelden de fiches de namen van de verzetsbewegingen of -netwerken waar hij/zij bij aangesloten was, welk statuut werd aangevraagd en verkregen. Indien van toepassing kom je ook te weten of iemand gearresteerd en opgesloten zat of overleden is als gevolg van de Duitse repressie.
Voor de meer dan 12.000 verzetslui die het statuut van weerstander door de sluikpers verkregen, vind je ook informatie over de sluikbladen waar ze als redacteur, verspreider, leider en/of drukker aan hebben meegewerkt. Een link naar deze sluikbladen, naar hun digitale inhoud (https://warpress.cegesoma.be/nl) en naar de dossiers die de bronnen vormen van de biografische fiches vervolledigen de informatie.

Zin om het platform verkennen ?

Erg eenvoudig ! Ga naar https://resistanceinbelgium.be. Daar kan je eenvoudige opzoekingen doen op naam of op woonplaats, maar ook meer complexe via SPARQL-vragen, waardoor honderduizenden gegevens volgens diverse criteria met elkaar gekruist kunnen worden.

Zo kan je op het online platform, bijvoorbeeld, zien dat 83,3% van de personen die het statuut weerstander door de sluikpers aanvroegen, mannen waren en 16,7% vrouwen. Iets minder dan de helt van de aanvragers wordt erkend. 23% van de vrouwen en 30% van de mannen belanden in de gevangenis wegens hun verzetsactiviteiten.

Het platform is erg goed gedocumenteerd en heeft ook een sectie FAQ, die de gebruikers stap voor stap in hun zoektocht begeleidt en vragen beantwoordt over het soort dossiers en de beschikbare gegevens.

Een of meer dossiers raadplegen of laten kopiëren ?

Voor de dossiers Statuut weerstander sluikpers: contacteer de Dienst Archief Oorlogsslachtoffers (aos_avg@arch.be).
Voor de dossiers van de Nationale Unie der Sluikpers en van het Onafhankelijkheidsfront: contacteer het CegeSoma (cegesoma@arch.be).

Vragen over een bepaald dossier ?

Stuur gerust een mailtje naar het CegeSoma (cegesoma@arch.be).

Toegang tot het platform: https://resistanceinbelgium.be