De impact van de Eerste Wereldoorlog in koloniale context

Met het einde van de herdenkingen van de Eerste Wereldoorlog is één ding duidelijk geworden: de overzeese kolonies, die een belangrijke rol speelden in het conflict, bleven onderbelicht tijdens de vele evenementen van de afgelopen vier jaar.

Bij de tweede bijeenkomst publieksgeschiedenis, wou het CegeSoma twee Afrikaanse historici (Anne Cornet en Enika Ngongo) het woord geven om de verschillende kwesties van die tijd en hun gevolgen voor de lokale bevolking te plaatsen. Het debat werd geleid door Dantès Singiza.

Kort na het uitbreken van de oorlog in Belgisch Congo dachten de Ministers van Koloniën en Buitenlandse Zaken in ballingschap, al na over de eventuele aanwinsten die België zou kunnen verkrijgen door zijn militaire betrokkenheid in Afrika. Het plan was om naburige gebieden in Duits Oost-Afrika te veroveren zodat deze tijdens de naoorlogse onderhandelingen konden ingeruild worden voor gebieden aan de Atlantische Oceaan. België kon echter in 1919 enkel Rwanda en Urundi als mandaatgebieden verkrijgen. Wat was er gebeurd dat de ambities zo getemperd waren ? In Rwanda werd het einde van de oorlog gekenmerkt door enkele jaren van militaire bezetting en een bestuurlijk systeem dat als indirect werd voorgesteld, maar in realiteit sterk beïnvloed was door het model van Belgisch Congo. De lokale machthebbers kregen nieuwe opdrachten of werden helemaal verwijderd uit hun machtspositie. Nieuwe vormen van verplichtingen en arbeidsdiensten werden opgelegd aan de bevolking, wat leidde tot een veel sterkere vorm van kolonisatie dan die van de Duitse voorgangers.