Een nieuwe online publicatie over de activiteiten van de Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg (ERR) in België
Tijdens de bezetting gingen de Nazi’s op culturele rooftocht : onder meer bibliotheken en archieven van Joden en politieke tegenstanders (of van wie de Nazi’s als dusdanig zagen), werden op een systematische wijze ontvreemd. De Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg (ERR) speelde hierin een sleutelrol. Na het einde van de Tweede Wereldoorlog verdween veel van dit materiaal naar de USSR. Na de val van de Muur werd een deel ervan gerestitueerd, maar de kwestie van de cultuurroof laat nog altijd sporen na, denken we maar aan de recente discussies over de herkomst van de bepaalde kunstwerken in musea en de problematiek van de teruggave in Nederland.
Bibliotheken
Ook het onderzoek gaat nog steeds verder. Patricia Grimsted is een internationaal expert inzake de ontvreemding en restitutie van culturele eigendommen en kent als geen ander de archieven in de ex-Sovjetunie, waar een schat aan informatie over die operatie wordt bewaard. Michel Vermote was in de jaren 1990 vanuit het AMSAB-ISG betrokken bij de recuperatie van archieven die de Nazi’s uit België hadden meegenomen, onder meer van de socialistische arbeidersbeweging en doet nog steeds onderzoek over de problematiek.
Beide schreven een artikel over de bibliotheekroof door de ERR in België. Geschat wordt dat tussen de 250.000 en 300.000 volumes ontvreemd werden uit private of institutionele bibliotheken tijdens 150 inbeslagnames. Het artikel werd online gepubliceerd op de website Cultural Plunder by the Einszatzstab Reichsleiter Rosenberg van de Claims Conference en kan via deze link worden geraadpleegd. Het artikel is voornamelijk gebaseerd op materiaal bewaard in Kiev en Berlijn , maar er werd ook een beroep gedaan op de collecties van het CegeSoma en van het Rijksarchief. Naast het artikel worden een aantal gedigitaliseerde archiefdocumenten gepubliceerd zoals de lijsten van de inbeslagnames.
Op 14 juni 2018 waren beide auteurs al te gast in het CegeSoma op een workshop over hetzelfde thema . Het verslag van de workshop en een interview met Patricia Grimsted over het onderzoek vindt u hier.
Het artikel van Patricia Grimsted en Michel Vermote maakt duidelijk dat de Tweede Wereldoorlog ook als een transnationaal fenomeen moet bekeken worden en dat voor bepaalde thema’s internationaal archiefonderzoek onontbeerlijk is.